Hipofiz adenomları iki grupta incelenir.

 

1- Fonksiyon göstermeyenler

Genellikle sessiz ve sinsi olarak büyürler. Genellikle 1 cm'den daha fazla büyüyünce az miktarda prolaktin yüksekliği geliştiği için göğüsten süt gelmesi olabilir, Daha fazla büyüdüklerinde genellikle 2 cm'den fazla büyüdüklerinde yanlardan görme kaybı başlar. İnsan giderek sağdan ve soldan gelen cisimleri göremez olur ama başını çevirerek sağa sola baktığı için görme kaybı olduğunu uzun süre farketmez, genellikle 3 cm kadar büyüdüklerinde ise panhipopituitarizm dediğimiz hipofiz hormonlarının salgılanmaması nedeniyle hipofiz yetmezliğine neden olurlar.  Hipofiz yetmezliği olunca insan çabuk yorulmaya başlar, egzersiz yapamaz, vücut kitle indeksi düşer, sentripedal obezite olabilir, kadınlarda adet düzensizliği erkeklerde libido kaybı yani empotans olur, hipotiroidi olur buna bağlı hafıza kaybı herşeyini unutma, sürekli uyku isteği, kabızlık, deride kuruma tırnaklarda kabalaşma gelişir. Soğuğa dayanamazlar. Bu durum çocuklarda da olabilir, çocuklarda olduğunda ayrıca büyümede yavaşlama da olur.

Ayrıca diabetes insipitus dediğimiz bir durum meydana gelebilir. Diabetes insipitus olduğunda insan soğuk suya susar, sürekli su içme isteği ve idrara çıkma isteği olur. Giderek günde litrelerce su içme ihtiyacı olur. Susuz kalınca özellikle kana kana soğuk su içmek isterler.

Daha da büyür ve 4-5 cm yi geçerlerse hidrosefaliye neden olabilirler, bayılmaya yani epileptik ataklara neden olabilirler.

Hipofiz Adenomu yerleşmiş olduğu sella bölgesinde yana doğru büyüyerek kavernöz sinüsü itebilir ya da kavernöz sinüsün içine nüfuz edip göze doğru giden diğer sinirleri zedelerler. Göze giden diğer sinirler zedelendiğinde ise donuk göz olur yani göz hareketleri ya hiç olmaz ya da hasta sağa sola dışa doğru bakamaz. Göz kapağı düşebilir, hasta göz kapağını kaldırıp etrafa bakamaz, eliyle göz kapağını kaldırarak etrafı görmeye çalışır. Bazen de burun içine doğru büyürler ve kafa tabanını deldikleri için burundan beyin omurilik suyu gelmeye başlar. Hastanın her gece yastığına su akar yastığı lekelenir ya da oturduğunda öne doğru eğilince bunundan musluk bozulmuş da çeşme suyu açılmış gibi sular damlamaya başlar.

Bütün bunlar olurken hiç baş ağrısı olmayabilir ya da adenomun büyüklüğüne bağlı olmaksızın baş ağrısı görülebilir.

Pitüiter apopleksi gelişebilir. Pituiter apopleksi hipofiz adenomunun aniden içine kanamasıdır. Adenomun büyüklüğüne bağlı bir durum değildir. Bazen küçük adenomlar da içine aniden kanayabilir. İçine aniden kanayan adenom hızla büyür ve yukarıda anlattığım tüm bulgular birden bire gelişir. Aniden körlük olur. Acil bir durumdur. çoğunlukla acil ameliyatla tedavi edilmelidir. Nadiren kanamanın kendi kendisine çekilmesi de beklenebilir. 

​

​

2- Fonksiyon gösteren adenomlar

​

a-Prolaktinoma: Genellikle kadınlarda adet düzensizliği, göğüslerden süt gelmesi, erkeklerde ise empotans ile kendisini gösterir.

 

 

a- Akromegali: Ellerde ayaklarda büyüme, çenede uzama, burunda büyüme, yüzde kabalaşma, alında çıkıntı oluşması, dilde büyüme, kalpte büyüme, kan damarlarında ateroskleroz seste kabalaşma akromegalinin belirtileridir. Çocuklarda olursa dev diyebileceğimiz kadar büyümeye ve uzamaya neden olur. 

​

b- Cushing hastalığı:   Şeker hastalığı, yüksek tansiyon, belin yukarısında yağ birikimi ile aşırı kilo alma, omuzlarda yağ toplanması (buffalo hump), aydede yüzü,  bel ve sırt ağrısı, kas güçsüzlüğü, empotans, kadınlarda menstruel siklus değişikliği Mental durum bozulması, depresyon, aşırı susama ve sık tuvalete gitme vb. gibi birçok şikayet ve bulgu ile seyreden son derece sıkıntılı bir hastalıktır.

​

c- TSH salgılayan Adenom: Hipertiroidi olur.